Levenskunst in moeilijke tijden
Wanneer het leven op zijn kop staat en je niet anders kunt dan dat ondergaan, is het zoeken naar een nieuw evenwicht. Er is geen handboek en er is vaak niemand die je precies duidelijk kan maken wat je nodig hebt en wat jou helpt. Je wordt ten volste geconfronteerd met hoe het leven werkt en dat is heftig. Alles wat vanzelfsprekend was, alles wat onbevangen ging gaat nu overbewust en met moeite. De toekomst die ooit open leek, voelt nu benauwd of onzeker. Juist in deze periode, juist als crisis ervoor zorgt dat we niet anders kunnen is er ruimte voor verandering. Is er ruimte voor een nieuw begin of op zijn minst een nieuwe doorstart.
We zijn gewoontedieren, we varen op routines en voorspelbaarheden. Deze routines en patronen zijn voor het overgrote deel onbewust. Door deze onbewuste processen en het dwingende karakter van patronen, is het heel moeilijk om deze te veranderen. Crisis zorgt ervoor dat deze onbewuste en patroonmatige processen niet meer achteloos voortgezet kunnen worden. Het forceert verandering en dat is heftig maar biedt ook nieuwe mogelijkheden.
Een belangrijke basis in dit proces is acceptatie van de situatie waarin je zit. Dat hoor je vast veel als je in deze situatie verkeert. Frustrerend, want alles in jou wil deze situatie niet! Acceptatie betekent niet dat je akkoord gaat met de situatie, het betekent niet dat je opgeeft, maar het betekent dat je de energie die verzet of angst je kost gaat inzetten voor het zoeken naar de mogelijkheden binnen de nieuwe realiteit.
‘Heb vertrouwen!’ is ook al zo’n advies. Hoe kun je vertrouwen hebben als je je doodsbenauwd voelt en alle reden daartoe hebt! De realiteit van het leven is dat we allemaal niet weten wat de toekomst ons brengt. Voor iedereen de waarheid maar geen waarheid waar we de hele dag mee bezig zijn. We leven ons leven en gaan mee in de patronen van alledag. Maar als je in een crisissituatie terechtkomt (door ziekte, overlijden, verlies, relatieproblemen etc) wordt je geconfronteerd met deze werkelijkheid, je kunt er niet onderuit. Je kunt niet weten of het goed komt, maar handelen ALSOF de situatie goed gaat komen is de beste optie die je hebt. Doen alsof is een hele goede strategie. Je handelt anders als je vertrouwen hebt in de toekomst, dat heeft effect op je ervaringen in het hier-en-nu. Je zult waarschijnlijk met meer acceptatie en rust de stappen zetten die in het hier-en-nu nodig zijn.
Het ingewikkelde van dit proces is dat de werkelijkheid er nog steeds is. Je leven verloopt lastig, er is ziekte, er is verlies, er is tegenslag. Bovenstaande gaat niet over positiveren. Het gaat niet over het wegdenken van narigheid. Het gaat erom te zien dat het leven onlosmakelijk verbonden is met lijden én met schoonheid. Het is er allemaal en het geeft verlichting om het allemaal te zien en te erkennen. Niet ‘het komt goed!’, maar ‘het is shit én er is moois’. Het mooie zit vaak in alle kleine dingen die er al waren maar we voor lief namen. De zonsopgang, de bladeren die kleuren, het spelen met je kind, de aandacht en liefde die je ontvangt van vrienden, de steun die je onverwacht krijgt van diegene die je nog maar amper kende. Het zit ook in zien hoe sterk je bent, hoeveel je aankunt, hoe dapper je doorstaat. Het zit in aandacht stoppen in wat er wel kan, op waarde schatten van wat wel gaat.
Dit helpt je om je systeem rustig te maken, om eigenwaarde te halen uit ellende en om meer grip te voelen in een situatie waarin al zoveel grip kwijt is geraakt. Groter nog: het helpt je om je leven vrij(er) te maken en waarde toe te voegen.
Misschien is dit wel de diepste vorm van levenskunst